Osoby wrażliwe na pokarm

Istnieje taka grupa konsumentów, dla której nawet minimalna zawartość niepożądanej substancji wywołuje reakcje zagrażające zdrowiu lub nawet życiu. Są to osoby wrażliwe na pokarm. Wrażliwość ta w zależności od mechanizmu powstawania reakcji dzieli się na alergię (mechanizm immunologiczny) i nietolerancję pokarmową (mechanizm metaboliczny).

Reakcje nietolerancji i alergii pokarmowej to zwykle odtwarzalne, niepożądane reakcje na określony pokarm lub jego składnik, powstające bez względu na to, czy dana osoba świadoma jest jego spożycia czy też nie. Nadwrażliwość pokarmowa może mieć charakter wrodzony lub nabyty.

Przy reakcjach nietolerancji układ immunologiczny nie jest na ogół zaangażowany a objawy zazwyczaj nie są natychmiastowe lub zagrażające życiu. W reakcjach alergicznych układ immunologiczny powodujący uwalnianie histaminy z komórek organizmu wywołuje niektóre lub wszystkie z następujących objawów:

– swędzenie lub obrzęk w obrębie jamy ustnej i gardła,
– pokrzywka gdziekolwiek na ciele,
– cieknący nos i łzawienie oczu,
– zaczerwienienie skóry,
– złe samopoczucie,
– biegunka i / lub wymioty

Reakcje alergiczne w zależności od rodzaju zaangażowanych przeciwciał dzielą się na reakcje IgE zależne (alergia typu I – anafilaktycznego) oraz IgE niezależne (alergia typu II – cytotoksycznego, typu III – nazywana także „nietolerancją pokarmową”, typu IV – komórkowego ).

Reakcje IgE zależne są natychmiastowe lub występują do godziny od spożycia alergenu. Szczególnie niebezpieczną reakcją alergiczną I typu jest anafilaksja. To gwałtowna i uogólniona reakcja układowa objawiająca się nagłym spadkiem ciśnienia krwi i problemami z oddychaniem, prowadząca do wstrząsu anafilaktycznego. Wymaga ona natychmiastowego wstrzyknięcia adrenaliny i wykwalifikowanej pomocy medycznej. Jest to sytuacja bezpośredniego zagrożenia życia. Dramat anafilaksji polega na tym, że grupa najbardziej zagrożona tą postacią alergii pokarmowej to dzieci i młodzież. „Co drugie dziecko, które się urodzi w tym roku będzie miało alergię. Nie ma takiej drugiej choroby, która w tak dużym zakresie dotyczy dzieci” – ocenił prof. dr hab. n. med. Piotr Kuna w raporcie z debaty „Przygotuj się na wstrząs!” Warszawa, styczeń 2014 r.

Reakcje IgE niezależne  na ogół nie maja gwałtownego przebiegu i nie zagrażają życiu. Występują nawet kilka lub kilkanaście godzin po spożyciu alergenu a nawet po dwóch, trzech dniach. Opóźnioną reakcję często trudno jest powiązać z alergenem.

Jeszcze trudniej ustalić przyczynę w przypadku gdy mamy do czynienia z alergią krzyżową. Dany składnik pokarmowy, zwykle tolerowany przez organizm i nie wywołujący niepożądanych reakcji, staje się uczulający i wywołujący niepożądane reakcje w okresie ekspozycji na określony alergen wziewny. Np.: niektóre osoby reagują alergicznie na jabłko w okresie pylenia brzozy.

Według Europejskiej Akademii Alergii i Immunologii Klinicznej (EAACI):

• 17 000 000 Europejczyków cierpi na alergię pokarmową.
• W ciągu ostatnich 10 lat liczba osób z alergią pokarmową podwoiła się.
• Ilość wstrząsów anafilaktycznych w ciągu ostatnich 10 lat wzrosła 7 – krotnie.

Dla osób wrażliwych na pokarm ogromne znaczenie ma rzetelne znakowanie składu produktów przez ich producentów. Eliminacja składnika alergennego z diety jest jedynym bezpiecznym rozwiązaniem. Świadomość konsumenta w połączeniu z rzetelną informacją na etykiecie produktu jest jedynym sposobem unikania ryzyka utraty życia.

Reakcje alergii pokarmowej, ich rodzaj i klasa (siła uczulenia), są bardzo indywidualne i wymagają specjalistycznej diagnozy.

Więcej na opisany temat przeczytasz w publikacji „Alergie i nietolerancje” – Praca zbiorowa, SWPS 2015